حجم مبنا چیست و چه تاثیری در قیمت سهام بورس دارد ؟

حجم مبنا برای کنترل معاملات و جلوگیری از نوسانات شدید در بازارهای بورس استفاده می‌شود. در ایران حجم مبنا فقط برای سهام شرکت هایی تعریف شده است که در بورس اوراق بهادار تهران (TSE) پذیرفته شده‌اند. بورس اوراق بهادار تهران، 2 بازار اصلی دارد که «بورس» و «فرابورس» هستند. حجم مبنا فقط در بازار بورس فعال است و در فرابورس وجود ندارد.

حجم مبنا چه تاثیری در تغییر قیمت دارد ؟

ملاک تغییر قیمت روزانه سهام های بورس بر مبنای قیمت پایانی آن ها است. اما خود قیمت پایانی، از حجم مبنا اثر می پذرید. مثلا اگر یک سهم در یک روز کاری صف فروش باشد و در منفی 5% به اندازه نصف حجم مبنا معامله شده باشد، قیمت پایانی آن -2.5% افت پیدا می کند. یعنی قیمت سهام -2.5 درصد کاهش پیدا کرده است. به مثال های زیر توجه کنید :

تاثیر حجم مبنای پر شده بر قیمت پایانی سهام

تاثیر حجم مبنای پر نشده بر قیمت سهام

حجم مبنا چگونه محاسبه می شود ؟

حجم مبنای شرکت های پذیرفته شده در بورس با ضرب (4/10000) بر تعداد سهام منتشر شده محاسبه می‌شود. حداکثر میزان حجم مبنا برابر با 10 میلیارد ریال است و حداقل میزان آن 500 میلیون ریال است. عدد حجم مبنای هر شرکت بر اساس قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته محاسبه شده و به عنوان حجم مبنای هفته بعد در نظر گرفته می‌شود.

مثال: فرض کنید که شرکتی با ضرب تعداد سهام خود در  4/10000 به 3 میلیون سهم می‌رسد. اگر این میزان را در قیمت پایانی از آخرین روز معاملاتی هفته که 6000 ریال بوده است، ضرب کنیم، به 18 میلیارد ریال می‌رسیم. طبق گفته قبلی، حداکثر ارزش حجم مبنا باید 10 میلیارد ریال باشد. بنابراین، نسبت 4/10000 برای این شرکت حذف می‌شود و بیشترین عدد (10 میلیارد ریال) وارد  محاسبات می‌شود. در انتها، برای محاسبه حجم مبنای هفته آینده، 10 میلیارد ریال بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی تقسیم می‌شود (10,000,000,000/6000=1666667) و براساس آن حجم مبنا 1,666,667 می‌گردد.

در طرف دیگر، تصور کنید که یک شرکت 125 میلیون سهم منتشر کرده است. با ضرب این رقم در نسبت 4/10000 به رقم 50 هزار می‌رسیم. قیمت پایانی این سهم در آخرین روز هفته گذشته نیز 5000 ریال بوده است. اما حاصل‌ضرب قیمت پایانی در حجم معاملات برابر 250 میلیون ریال شده است که کمتر از کف تعیین شده بوده است (500 میلیون ریال). حجم مبنای این شرکت با تقسیم 500 میلیون ریال (کف ارزش) بر قیمت پایانی تعیین می‌شود که 100 هزار خواهد بود و به عنوان حجم مبنای هفته بعد استفاده خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه : پرتفوی چیست ؟

نکته جالب:

فرض کنید که سهام یک شرکت در تمام طول یک هفته در سطح +5٪ معامله شده باشد. در این صورت، قیمت پایانی هفته سهام این شرکت، 27٪ رشد را نشان خواهد داد. اما براساس دستورالعملی که تشریح شد، حجم مبنای این شرکت در هفته آینده کاهش خواهد یافت تا بازدهی مثبت آن تسهیل گردد. در طرف مقابل، اگر قیمت سهام یک شرکت در طول یک هفته، روند نزولی را طی کند، حجم مبنای آن افزایش می‌یابد تا مانعی بر سر راه سقوط سریع ارزش آن شود.

نحوه محاسبات قیمت پایانی:

فرمول محاسبه قیمت پایانی به شرح زیر است:

که در آن P1 قیمت پایانی روز قبل؛

P2 قیمت پایانی روز جاری؛

• میانگین وزنی قیمت روز جاری؛

N تعداد سهام معامله شده؛

و M حجم مبنای شرکت است.

(اگر N/M بزرگ‌تر از 1 باشه، آن را برابر با 1 در نظر می‌گیریم.)